Dating

Een tijdje geleden hield na drie en een half jaar plotseling de relatie met mijn vriendin op. Haar Islamitische familie en vrienden - ver weg in Indonesië - beïnvloedden haar toen zij tijdelijk terug was. Onder andere om dichter bij de familie te blijven. Daar was geen ontkomen aan, hoe zij het ook probeerde. Daarnaast speelde heimwee een grote rol, het andere eten, de onzekerheid om je in een ander land te vestigen en nog meer. En het ging wat mij betreft helemaal mis toen een familielid haar telefoon gebruikte en ontdekte dat ik bestond en dat wij hadden samengewoond. Binnen die familie werd dat gezien als een schande en mijn vriendin had al die jaren angstvallig verborgen gehouden hoe de vork in de steel zat, nu was het ontdekt. Zij wordt nu goed in de gaten gehouden. En dat terwijl zij gekozen had voor een universitaire studie, een zelfstandig bestaan, de moderne kant van het leven en een intensieve relatie met mij om uiteindelijk met elkaar te trouwen. Ver weg van een Islamitische levensstijl en toch hebben die wortels haar nu klemgezet door het dubbelleven dat zij de afgelopen jaren heeft geleid.
   Ik leerde haar kennen via een dating site toen ik op Bali woonde. Na ruim een maand naar elkaar te hebben geschreven en vooral uitgebreid te hebben getelefoneerd, kwamen onze gevoelens op gang. Bleek dat zij dolgraag op Bali wilde gaan wonen en werken, ik begrijp achteraf helemaal waarom. Weg van familie en de tradities die heel remmend kunnen werken. Uiteindelijk zagen we elkaar en werden we verliefd, vond zij passend werk en hadden we een erg goede tijd samen. Toch zocht ze regelmatig haar familie op en heeft zij dus steeds smoezen moeten verzinnen bij het vertellen wat zij uitspookte op Bali en later tijdens de trips die we naar Europa maakten. Angstvallig heeft zij mij steeds verborgen gehouden. Voor die familie bestond ik niet of in elk geval niet in de hoedanigheid die ik zou wensen. Daar kwam bij dat zij, wanneer zij in haar geboortestreek verbleef, volkomen onbereikbaar was. Allerlei details en verschuivingen kreeg ik niet of pas heel veel later te horen. Dat heeft bepaald niet geholpen om onze band te verstevigen en daarnaast zat ik aan te hikken tegen een formele echtscheidingsprocedure die veel en veel langer duurde dan voorzien was. Zware tijden waren het, voor allebei naar ik aanneem. Van een goede vriendin hoorde ik dat de familie haar verbood om nog contact met mij te hebben.
   Maar goed, na alle gedoe werd het tijd om weer eens rond te gaan kijken naar een andere aantrekkelijke dame. Op mijn leeftijd, ik word zestig, heb ik geen trek om naar een bar of discotheek te gaan om te proberen daar iemand aan de haak te slaan. Ik zou mij dan een soort opa voelen, alhoewel ik daar in het dagelijkse leven geen last van heb. Lid van een club of iets ben ik ook niet, daar zou je ook zo maar een leuk iemand tegen kunnen komen. En ik werk zelfstandig, dus er is ook geen vijver aan collega's om mij heen om in te vissen. Dus heb ik mij aangemeld bij enkele dating sites, eentje gericht op dames in Frankrijk en eentje gericht op contacten in Azië. Qua opgegeven leeftijd in mijn profiel heb ik tien jaar naar beneden gesmokkeld om de kans van slagen enigszins op te voeren en om te voorkomen dat er slechts oudere dames reageren. Bij eventueel contact zou ik meteen mijn werkelijke leeftijd kenbaar maken, maar dan heb je in elk geval al contact. Mijn laatste vriendin werd bijna dertig, was erg aantrekkelijk en nu besloot ik vooral te kijken naar profielen van dames tussen de dertig en ruim veertig jaar oud en liefst zonder kinderen.
   Laatst kwam ik bij de opening van een tentoonstelling een erg leuke franse dame tegen, vijfendertig jaar oud, goedlachs en ook nog met een aantrekkelijk figuur. Zij restaureert meubels en verzorgt decoratie in woonhuizen. Inmiddels hebben we elkaar iets beter leren kennen, merkte ik dat zij wat voor mij voelt, maar hoorde ik ook dat zij vier kinderen heeft met twee verschillende vaders. Dan voel je al hoe vol haar agenda altijd zal zijn en hoe weinig tijd er eigenlijk is om samen iets te ondernemen. En juist daar heb ik nu behoefte aan na alle gedonder de afgelopen jaren, iemand die er ook voor mij is en niet steeds andersom. De tijd die er is gebruiken we nu om samen te werken aan projecten, zij kan niet schetsen of timmeren en ik wel. Dat is in elk geval een positieve ontwikkeling.
   De Franse dating site heb ik vrij snel weer verlaten. Veel reacties waren zonder foto, die verwijderde ik meteen. Vervolgens dames van dik boven de zestig jaar oud, daar had ik geen zin in, die verdwenen met of zonder foto meteen in de prullenbak. Wat er onder andere over bleef - en dat waren er nog heel wat - waren dames met een flink gezin of dames met een lichaamsgewicht waar ik niet vrolijk van werd. Zelf weeg ik nu minder dan vijfenzestig kilo en tegen de tien kilo minder vond ik toch wel een voorwaarde. Net als de lengte, toch wel net iets korter dan ik. En door die criteria, naast eventuele studie en ervaring slinkt het aanbod alweer. En dan het meest belangrijke, hoe staat iemand op de foto. Ik begreep echt niet hoe verschillende vrouwen zichzelf zo merkwaardig lieten profileren, uitgestoken tong, wallen onder de ogen, zware make-up of in plaats van zichzelf foto's met tegeltjes wijsheden of zonsondergangen. Nou, dan weet je al genoeg. Wanneer ik 's morgens die site had bezocht was ik bijna de hele dag chagrijnig...
   Gelukkig werd die ervaring goed gemaakt door het bezoeken van de Aziatische site. Schijnbaar blijft mijn voorkeur die kant op gaan, wat van ver komt is lekker zal mijn motto wel wezen!
Zelfs na het opgeven van een aantal strikte criteria bleef het aanbod heel groot. En uit verschillende hoeken, Indonesië, Maleisië, China, de Filippijnen, Japan en Singapore. Stuk voor stuk kwam ik aantrekkelijke en jeugdige dames tegen en inmiddels heb ik met een flink aantal van hen gecorrespondeerd via email. Toch moest ik op mijn hoede zijn. Omdat je eigen profiel heel goed zichtbaar is ontvang je ook reacties die zeer verdacht zijn. Uit Rusland, uit de Oekraïne, uit Midden-Afrika en uit de Filippijnen. Mooie foto's, een prachtig verhaal en toch merk je dat er iets niet klopt. Dus begon ik als eerste te vragen of ik een kopie van hun paspoort mocht ontvangen. Om zeker te weten dat ik met die persoon te maken had. Sommige profielen waren geverifieerd (die van mij ook), maar de meeste niet. Enkele dames haakten bij die vraag onmiddellijk af, dan wist ik genoeg. Maar zo kreeg ik ook kopieën van paspoorten binnen die zeker nadere studie verdienden. Dan bleek - dat is dan weer handig met een achtergrond als grafisch ontwerper en daardoor de nodige photoshop ervaring - er niets te kloppen van de paspoortinformatie. Pasfoto's die zichtbaar later waren toegevoegd, geboortedata die niet overeenkwamen met de coderegel onderaan de pagina en nog een paar van die bewerkingen.
   Bij de keuzes die een goed gevoel gaven en waarop ik reageerde, kon het natuurlijk ook gebeuren dat de andere partij niet geïnteresseerd was. Omdat zij een jonger iemand zocht of niet bereid was om te verhuizen bijvoorbeeld. Want dat had ik mij wel voorgenomen nu, geen verhuizing meer van mijn kant van het verhaal. En zo lijkt het bezoeken van een dating site en het reageren op de geselecteerde dames net een stoelendans, er blijven niet veel stoelen over uiteindelijk. Of je moet je bij tientallen sites aanmelden. Dat lijkt mij een dagtaak, daar zou ik geen zin in hebben. Er is meer te doen.
   En zo kwam het dat ik (wij eigenlijk) een keuze heb(ben) gemaakt. Een Filippijnse dame (dus katholiek, wel zo prettig na de laatste ervaring), tweeëndertig jaar oud, zeer aantrekkelijk, geen kinderen en ze werkte toen in China - vlakbij Hong Kong - als gezinsverzorgster. Stel ik word tachtig, dan leek mij haar werkervaring op dat vlak een heel prettige bijkomstigheid. Daarvoor had zij een lange periode in Macau gewerkt, waar ze het leuker vond dan in China. Paspoort klopte, dus kon zij reizen naar Europa en met spaargeld was zij haar visum voor een Schengen land aan het regelen. Spannend voor ons allebei was het of dat ging lukken, gezien het strenge toelatingsbeleid. In elk geval wist zij mijn echte leeftijd en via gesprekken had zij al ontdekt dat mijn mentale leeftijd aanzienlijk lager uitpakte, nog lager dan op de dating site aanvankelijk was opgegeven. Kreeg zij geen visum voor elkaar (dat was nog een heel gedoe), dan hadden we toch een leuk contact tot stand gebracht en had ik zonder een café of iets te bezoeken mijn kansen op een relatie weer eens getest. Maar ik hoopte natuurlijk dat ik haar een keer kon begroeten en dat het werkelijk klikte tussen ons. Wel, om een lang verhaal kort te maken, ze kreeg geen visum omdat ze een aanzienlijk bedrag aan contant geld moest kunnen overleggen om haar Europees verblijf te dekken. Dat bedrag had ze niet en ik had niet het vertrouwen en de middelen om daar zorg voor te dragen. Dus hebben we elkaar nooit ontmoet en is de correspondentie op een gegeven moment ook gestopt. Jammer.

PS. Alsof het in de lucht hing verscheen er net een artikel in NRCQ over de groeiende populariteit van on line dating, onder andere door het groeiend aantal alleenstaanden wereldwijd. En door het gemak van die dating sites. Je bespaart veel tijd en geld in de aanloop en het aanbod is gigantisch. Wel wordt aangeraden om ook weer niet te kritisch te zijn, dan slaag je niet!

Onweer in de tropen

Het was regentijd in Indonesië, ook op het eiland Bali waar ik toen woonde. Daar merkte je soms niet veel van, dan scheen gewoon de zon en viel er eind van de middag of in de nacht een bui, niets aan de hand. Een zaterdagavond in januari liep het anders. Rond negen uur in de avond begon het stevig te waaien, gevolgd door bliksemschichten, donderslagen en hevige regenval. (Ex)vrouw en kind waren op reis, die hadden gelukkig nergens last van. Om tien uur viel in de villa de stroom uit, net op het moment dat ik een TV-programma wilde gaan zien, pech. De olielamp (een heuse stormlantaarn) gezocht met behulp van een piepklein LED-lampje in een aansteker en die lamp vervolgens aangestoken met dezelfde aansteker.
   Door de dominerende duisternis werd het interieur van het huis met grote regelmaat blauw verlicht door enorme bliksemschichten. Aslof er heel dichtbij een uitgebreide fotosessie plaatsvond. Omdat ik niet veel kon doen binnenshuis ging ik buiten onder een afdak de blikseminslagen rondom de villa bekijken en tellen hoeveel seconden en dus hoever de inslagen van het huis verwijderd waren. Niet ver in veel gevallen, driehonderd meter tot drie kilometer afstand en de grond dreunde onder mijn voeten. De contouren van het landschap werden bijna onophoudelijk uitgelicht en de ontladingen in het wolkendek waren duidelijk zichtbaar. Fascinerend en beangstigend tegelijkertijd.
   Na een uur had ik het schouwspel wel gezien en begon het bovendien nog harder te regenen, een gigantische douche die aan stond, zo klonk die bui. Daarom ging ik maar weer naar binnen, na de afvoer van het vele regenwater te hebben gecontroleerd bij de lotusvijvers. Soms stroomden die vijvers een beetje over door al het regenwater dat van de verschillende daken af gutste. Dat was nog niet het geval. De enige activiteit die ik in het donker kon ondernemen was aan mijn bureau in de woonkamer op internet wat rond surfen op de laptop. De batterij had nog stroom en het USB-modem deed het ook nog. Intussen bleef het onweren en erg hard regenen. De elektriciteit was nog steeds uitgevallen en na een uur was de batterij van de laptop nagenoeg leeg. Einde oefening en ik verplaatste een voet naast mijn bureaustoel. Vreemd, ik kreeg een natte voet. Zeker een glas omgegooid in het donker was mijn eerste gedachte. Ik stond op en liep door de kamer, nu met twee natte voeten! En met een geluid dat meer bij een zwembad of badkamer thuishoorde. Bij het schaarse licht van de olielamp bleek dat schijnbaar in heel korte tijd de hele kamer was ondergelopen met regenwater. Zeker tien centimeter hoog stond het water. Als een haas tilde ik de lampen, stekkers, adapters en contactdozen van de vloer, voordat plotseling de stroom weer terug zou keren. Ik zou niet de eerste zijn die op die manier om het leven kwam. Vervolgens tilde ik alle gordijnen op en tijdens die actie bleek dat het water zich een weg zocht naar de lager gelegen slaapkamer. Schoenen aldaar dreven reeds in de rondte en bliksemsnel bracht ik de collectie DVD's in veiligheid, die stonden op de traptreden voor het bed en die trap begon op een waterval te lijken. Veel tijd om na te denken was er niet, water beweegt snel. Door de schuifdeuren van de woonkamer te openen kon ik het water enigszins een andere kant op dirigeren.
   Rond middernacht gebeurde dit allemaal en redelijk geschrokken van de overstroming binnenskamers wekte ik met luid geroep de woonhulpen om mee te gaan helpen hozen. De lotusvijvers waren door de extreme regenval overstroomd en enkele afvoeren zaten kennelijk verstopt, daar ging niet voldoende water doorheen. Het regende zo hard dat na een uur hozen de waterstand in en rond het huis nog steeds hetzelfde was, tamelijk ontmoedigend. Bijgelicht door een extra olielamp en door de aanhoudende bliksem hebben we met zijn drieën gewerkt als paarden om het water weer kwijt te raken. Na twee uur hozen was het zover, het water zakte langzaam en nu kon ik de meubels gaan redden. Alles wat pootjes had - behalve de hond - zette ik op houten blokjes om te voorkomen dat ieder meubelstuk nog meer vocht zou absorberen.
   Wat een nacht en lekker slapen zat er niet in, met gespitste oren heb ik die nacht liggen luisteren of er nog meer buien zouden volgen. Dat gebeurde gelukkig niet. De volgende dag liet ik meteen extra gaten boren in een muur naast de lotusvijvers om herhaling te voorkomen. Die muur had als een kleine dam het water tegengehouden, zodat het geen kant meer op kon, behalve binnen naar het woonhuis dan. Het huis werd grondig gedweild en ik weet zeker dat de vloer nog nooit zo schoon is geweest!
   Een andere interessante ervaring was een keer een autorit 's avonds van Ubud naar Legian aan de zuidkust, een rit die normaalgesproken een uur duurde. Ook toen stortregende het en na een kwartier van huis te zijn liep het verkeer helemaal vast. De asfaltweg was veranderd in een rivierbedding met snelstromend water. Een kano of een rubberboot zou op dat moment handiger zijn geweest dan een automobiel. Ook al waren er flinke goten onder het trottoir, die raakten altijd verstopt omdat de bewoners die als een stortplaats voor afval gebruikten met alle gevolgen van dien. Wanneer de weg bergafwaarts ging stroomde het water uit de bergen net zo hard als het autoverkeer die kant op, soms nog veel harder. Toch liet niemand zich afschrikken. Bewoners op scooters en brommers - gehuld in regenkleding - zochten zich een weg stroomafwaarts en ook stroomopwaarts, het water kwam vaak tot aan het zadel en de uitlaat zorgde voor extra bubbels en luchtbellen. Soms stond een auto vast met het regenwater tot aan de portier-ramen, moet kunnen. Die bevindingen stimuleerden wel dat je liever een auto nieuw dan tweedehands aanschafte op het eiland, je wist maar nooit hoe vaak en hoe diep ze ooit gevaren hadden met het betreffende voertuig. Afijn, al met al duurde die autorit drie uur. Uit verveling filmde ik een gedeelte met de telefoon op het stuur en de muziek op de autoradio paste prima bij de druppels die op de voorruit uiteen spatten. Doodleuk werd er op een brommer ook nog een schilderij vervoerd, niet ingepakt of beschermd. Bij bezorging konden de vervoerders met recht zeggen dat de verf nog niet droog was en wie weet was het schilderij wel beter geworden na die wasbeurt. De leuke kant van zware regenbuien!

Oost-west

Thuis best, zou je er meteen achteraan kunnen denken. Maar de vraag is nu waar thuis eigenlijk is. Eerst vertrok ik voor vijf jaar van het westen naar het oosten, van Amsterdam naar Bali in Indonesië. Vervolgens van het oosten weer naar het westen voor een periode van vier jaar, eerst een half jaar in Perpignan in Frankrijk en aansluitend drie en een half jaar in Amsterdam. En wederom terug naar het oosten voor een periode van acht jaar, terug naar Bali en tussentijds was er ook nog een noodgedwongen verblijf van iets minder dan een jaar in Singapore. En nu, ben ik vanuit het oosten terug in het westen, in Anduze in het zuiden van Frankrijk.
   Ik kan mij voorstellen dat ik door dit heen en weer zwabberen over zou kunnen komen als een tamelijk rusteloos persoon. Dat is echter niet het geval. Het kwam door de liefde en de daaraan gepaarde wensen van mijn partners. Die waren Indonesisch en een stuk lastiger dan ik wanneer het aankomt op het kiezen en inschatten van een nieuwe plek om te gaan wonen en werken. De eerste periode bestrijkt - wat de relatie betreft - iets van veertien jaren met een en dezelfde partner, inmiddels officieel mijn ex-vrouw. Aanvankelijk kwam zij naar Nederland, maar kon niet echt aarden daar. En ik wilde dolgraag in een warmer land gaan wonen, zo kwam vrij snel het vertrek naar het oosten tot stand. Mijn ex-vrouw had eigenlijk maar een verblijfplaats voor ogen, de hoofdstad Jakarta. Maar die stad stond ongeveer het laagste op mijn lijst van steden waar ik mij zou willen vestigen, dus werd het Bali. Daar was toen nog schone lucht, weinig verkeer en daar zijn nog steeds prachtige landschappen om te ontdekken. Bovendien zorgde het aantal buitenlanders dat er permanent verbleef voor een behoorlijk internationale atmosfeer en redelijk goede voorzieningen. Zij bleef echter de hectische hoofdstad missen, vond het aantal aantrekkelijke Indonesische dames, die glimlachend rondreden op hun motorfiets, te hoog, kon al dat groen om ons heen niet meer zo waarderen en dat leidde tot ons vertrek, terwijl ik graag altijd daar was gebleven. Als een soort bushalte tussen Nederland en Indonesië verkoos ik Zuid-Frankrijk als plek om ons opnieuw te vestigen, Jakarta zou ik hooguit als laatste rustplaats op een kerkhof hebben gekozen.
   Het werd Perpignan, dicht bij de kust gelegen en een levendige stad. We vonden een fraai appartement op loopafstand van station en het centrum. Doorslaggevend toen was dat uit statistieken bleek dat er sprake was van driehonderd dagen met zonneschijn per jaar, niet gek voor een beeldend kunstenaar. Ik vind nog steeds dat ik daar goed werk heb gemaakt, zeer kleurrijk en vrolijk. Omdat ook in Perpignan het inburgeren voor mijn partner niet al te lekker liep - ondanks het feit dat we via vrienden allerlei Indonesische dames in de omtrek hadden leren kennen - wilde zij weer naar Amsterdam verhuizen. Ook met het idee dat onze dochter van vier jaar oud dan makkelijker naar school kon gaan. Dus heb ik voor de zoveelste keer al onze spullen ingepakt en samen met vrienden verhuisd naar Nederland, eerst naar een tijdelijke woning in Amsterdam-Oost (!) en vervolgens naar een vast adres in Amsterdam-Zuid. Een leuke buurt met winkels en scholen op loopafstand, veel andere kinderen en ondanks de winters was het er goed uit te houden. Ook omdat ik het appartement had gerenoveerd in min of meer Japanse stijl, een knipoog naar het oosten. Even later vond ik een atelier samen met een bevriende kunstenaar in het centrum van Amsterdam. Een kapel in een hofje. Hoge ramen, met keuken, douche en voldoende ruimte om er samen te werken. We hadden een soort van overdag huwelijk en een hele goede tijd samen. Totdat enkele bevriende ouderparen op het idee kwamen om gezamenlijk een jaar lang in onze villa op Bali door te brengen. Een van hun was leerkracht voor het basisonderwijs en zou dan de lessen aan de kinderen gaan verzorgen. Zo gezegd, zo gedaan, we gingen, ik als eerste. Na twee weken op Bali wist ik eigenlijk al dat ik niet terug wilde naar Amsterdam. Het oosten, Bali, was mijn thuis! Het appartement in Amsterdam was verhuurd voor een maximum van twee jaar, dus toen moest ik ook nog terug naar Amsterdam om huisraad en mijn beeldend werk in te pakken en te verschepen. Door het stuklopen van de relatie ben ik ook op Bali verhuisd. Van de villa met bijna duizend vierkante meter vloeroppervlak naar een kleine kamer in Ubud. Veel hoefde ik niet mee te nemen en dan ontdek je ook hoe weinig je eigenlijk nodig hebt. Met stoffering, een paar leuke lampen, beperkt keukengerei en wat schilderijen aan de muur kom je een heel eind. En ik vond ook nog een atelier aan de overkant van de straat, niet verkeerd.
   Toen ik daar een aantal maanden woonde werd de tweede periode ingeluid. Ik kreeg contact met een alleraardigste en mooie dame uit Sulawesi en zij wilde dolgraag naar Bali om te wonen en te werken. Ik beloofde haar op gang te helpen en zij had vrij spoedig en een baan en woonruimte gevonden om te starten. Maar we waren ook verliefd geworden en zo raakte ik verzeild in een nieuwe en spannende relatie. Na een jaar had zij het wel gezien in het luxe hotel aan de kust waar zij werkte en zegde haar baan op. Vanaf die dag woonden we samen, meestal in die kleine kamer en af en toe in de villa, want mijn ex-vrouw was al vertrokken naar Jakarta. Eindelijk terug op de plek waar ze altijd had willen zijn denk ik achteraf. Datzelfde jaar opperde mijn nieuwe partner hoe het zou zijn om samen in Europa te gaan wonen. Met een deportatie en een gek geworden ex-vrouw achter de rug, leek mij dat best een goede overweging en zo hebben we samen met mijn dochter een maand Europa bezocht om eens rond te kijken en in te schatten hoe het zou zijn om met zijn drieën daar te gaan wonen. Frankrijk beviel ons allen en mijn vriendin begon meteen met een intensieve cursus Frans op Bali. Een jaar later zijn we weer gegaan, nog gerichter en via huizenruil waren we drie maanden onder de pannen. Ook om officieel mijn echtscheiding te gaan regelen, want dat lukt niet op Bali door tegenwerking van mijn ex-vrouw. En tegelijkertijd op jacht naar aantrekkelijke en betaalbare appartementen om de knoop te kunnen doorhakken. Op de valreep vonden we - als laatste - het appartement in Anduze. Niet te groot, niet te klein en met een acceptabele huur. Meteen de papierwinkel in orde gemaakt en net voor vertrek terug naar Bali hoorden we dat we de nieuwe huurders konden worden. En weer inpakken! Eerst in de kamer en in het atelier in Ubud en vervolgens in de villa. Een schets de ik van het franse appartement had gemaakt diende als uitgangspunt om het meest noodzakelijke mee te nemen en om in te schatten of alles in een container zou passen. We vonden ook een huurder voor de villa, dus dat was eveneens geregeld. De verhuizing verliep goed, ook al moest ik het uitpakken en inrichten het meest in mijn eentje doen. Mijn vriendin mocht pas later weer een Schengen land bezoeken en voor alle zekerheid wilden wij ook nog mijn officiële scheiding afwachten, zodat we in Frankrijk konden gaan trouwen en zij dan een permanente verblijfs- en werkvergunning zou kunnen bemachtigen. Zij kwam dus drie maanden na de verhuisdatum.
   Vervolgens ging er veel mis. Mijn advocaat had, door onervarenheid met gemengde huwelijken, de termijn van indienen tot het afwikkelen van de echtscheiding veel en veel te kort ingeschat, dus trouwen tijdens het verblijf van drie maanden in Frankrijk ging niet lukken. Noodgedwongen moest mijn vriendin weer voor drie maanden het land verlaten, we waren allebei - ondanks dat we samen een erg goede tijd hadden in Frankrijk - behoorlijk teleurgesteld, maar het kon niet anders. Eenmaal terug in Sulawesi - en misschien al veel eerder - is zij op andere gedachten gekomen. Doordat familie op haar heeft ingepraat, door geldgebrek, door het trage scheidingsproces en door traditie en religie is het inmiddels duidelijk geworden dat zij niet zal terugkeren naar Frankrijk en dat onze relatie is verbroken. Het is niet met veel woorden gezegd, maar de periodes van stilte sinds haar vertrek naar Indonesië spreken boekdelen. Per telefoon verliepen de gesprekken nogal verschillend en wanneer zij haar thuisdorp bezoekt is er helemaal geen verbinding. Pijnlijk en onverwacht als het voor mij was heb ik het verdriet over mij heen laten komen en ondertussen ben ik weer redelijk overeind gekrabbeld. Wel met het rare idee dat ik door haar initiatief en wensen nu in Frankrijk woon, Bali helemaal achter mij heb gelaten en zij nu heel ver weg woont met de kans dat we elkaar nooit meer zullen ontmoeten. Ik hoop wel vanaf nu geen verhuisdoos meer aan te raken, zodat ik eindelijk weet waar mijn thuis is: Anduze in Zuid-Frankrijk!