Sjoenen

Aansluitend op het Schengen relaas blijft het beeld van de schoen en de internationale uitspraak van sommige Nederlandse woorden hangen. Sjoenen dus in plaats van schoenen. Wie de sjoen past trekt hem aan en zo zijn er nog erg veel uitdrukkingen met schoenen als onderwerp. Schoenen, voor en door de meerderheid der mannen, gedurende vele decennia, een ondergewaardeerd product en juist voor vrouwen een object dat heel makkelijk begeerte en kooplust opwekt. Dames willen met graagte schoenen in allerlei kleuren en uitvoeringen, zodat al die aangeschafte juweeltjes passen bij de kleding in hun garderobe. Terwijl mannen vaak hetzelfde paar helemaal aan gort lopen (ook de Franse president Hollande las ik laatst) en dan pas de aanschaf van een nieuw paar overwegen. De geoefende schoenen koper - zoals ik - weet echter al heel lang hoe en waar interessante schoenen te ontdekken. Want normaal gesproken word je - in welk land dan ook - niet erg enthousiast bij het zien van de collectie voor mannen in een schoenenzaak. Koeien zijn er wel in allerlei kleuren, maar de huid wordt vervolgens verwerkt tot een zo saai mogelijk product. Qua vorm, kleur en structuur.
   Op een dag stond ik er bij stil dat sinds het verlaten van het ouderlijk huis, ik geen enkel paar schoenen had weggegooid. Sterker nog, wanneer een paar schoenen heel lekker liep en de uitvoering aantrekkelijk was, kocht ik onmiddellijk nog een paar. Een soort back-up. Zo ook een keer in Berlijn in een heel spannende schoenenzaak, daar kocht ik van iedere schoen twee paar. Dan kon ik een schoen in tact laten (zwart) en de andere 3 van verschillende kleuren voorzien (met leerverf). Soms de neus, soms de hiel en op die manier kon ik allerlei combinaties dragen, afhankelijk van stemming of gebruiksdoel. Ook vond ik in Berlijn een keer Dr. Martens schoenen (met dat typische gele stiksel rond de zool), zwart met op het bovenstuk een verkeersbord ingenaaid. Een paar met een rode cirkel en een witte balk, verboden in te rijden en een paar met een blauw bord en witte pijl, eenrichtingsverkeer. De Berlijnse vriend met wie ik was bleek èn dezelfde schoenmaat te hebben èn die schoenen ook interessant te vinden. Dus kochten we ieder een paar en ruilden we links en rechts. Genoeglijk wandelden we dan samen door de Kurfürstenstrasse, voorbijgangers automatisch waarschuwend aan welke kant zij ons dienden te passeren.
   Met gemak creëerde ik een verzameling van zeker zestig paar lopende schoenen en laarzen, bepaald niet saai! Ik had onder andere halfhoge waterdichte laarzen waar veertjes en snippers papier in gegoten waren. En een soort Charlie Chaplin schoenen, zwart met veters en erg lange neuzen, ook een beetje lijkend op de schoenen (van drop) die hij verorberde in een van zijn films. En Amerikaanse boots voor de werkvloer, die ik later in frisse kleuren heb geschilderd en van felrode veters heb voorzien. En schoenen die (bleek later) door de Nederlandse ontwerper Jan Janssen waren bedacht. Voor een Duitse fabriek die eigenlijk gezondheidsschoenen en orthopedische schoenen maakte, maar eindelijk een ander, meer modieus product wilde verkopen. In plaats van veters had een stel schoenen een scharnier met een spijker, erg handig. En de neuzen heb ik toen pastel groen en zalmkleurig geverfd. En Engelse, handgemaakte laarsjes, die waren tot in lengte van dagen steeds weer te repareren en het oudste paar deed dan dienst als werkschoenen in het atelier. Kostbaar waren die tijdloze modellen, ze gingen echter met gemak tien jaar mee.
Een paar laarsjes, die ik nog steeds gebruik, is gemaakt van dezelfde stof als spijkerbroeken (denim) en vol trots lieg ik soms dat die schoenen zijn samengesteld uit oude spijkerbroeken van George Bush. Want die was pas een echte cowboy (nog meer dan de pas overleden Marlboro man). Nu nog moet je je schoenen wel eens uittrekken bij controle op een vliegveld als gevolg van Bush zijn bewind om terrorisme te bestrijden.
   Vaak trakteerde ik mijzelf op nieuwe schoenen op mijn verjaardag. Een van die verjaardagen vond ik een paar helder groene (neigend naar turquoise) schoenen, een soort kleine laarzen, die voor het eerst van mijn leven aanvoelden alsof ze helemaal voor mij waren gemaakt. Van het merk Free Lance kan ik mij herinneren. Een week later ging ik terug naar dezelfde winkel om nog een paar aan te schaffen, uitverkocht in mijn maat (42).... Dat was balen. Vervolgens heb ik tekeningen gemaakt van die schoen. Zij aanzicht, boven aanzicht, nog enkele indrukken in schetsen en die afbeeldingen verstuurd naar de fabrikant (in Engeland) met de vraag of diezelfde schoen in mijn maat nog leverbaar was. Nee! Nog even heb ik overwogen naar Istanbul te vliegen en daar in de wijk voor schoenmakers een aantal kopieën te laten maken, maar zover is het niet gekomen.
   Door verhuizing naar een tropisch land, eind jaren negentig, heb ik afstand gedaan van een flink aantal schoenen en daar toen een bevriende beeldhouwer een groot plezier mee gedaan. In de tropen draag je zelden dichte schoenen, daar loop je op slippers en sandalen. En soms alleen maar op blote voeten. Mijn cabrio's noemde ik die sandalen en helaas was je qua ontwerp en uitvoering afhankelijk van een zeer beperkt aanbod. Een Indonesisch merk met een Japans klinkende naam (Yongki Komaladi) had wel eens een paar bijzondere cabrio's en die kocht ik dan ook.
   Op een keer was ik met mijn galeriehouder in Jakarta en daar zagen we allebei Italiaanse schoenen die onmiddellijk in het oog sprongen. Zacht en soepel leer, een hoog model en in een grijze, naar lavendel neigende kleur uitgevoerd. Ook hij bleek dezelfde schoenmaat te hebben, dus pasten we ieder dat paar schoenen. Hij vond echter dat die schoenen meer bij mij zouden staan. Omdat de aanschafprijs - zeker voor Aziatische begrippen - nogal hoog was, stelde ik voor dat hij links en ik rechts zou kopen en dat we dan iedere week die schoenen zouden uitwisselen. Alhoewel lachend om dat voorstel, ging hij daar niet op in en de bewuste schoenen bleven achter in de winkel. Bijna een jaar later belde hij mij vanuit een schoenenwinkel in Jakarta. Dezelfde schoenen stonden voor zijn neus en nu 60 procent afgeprijsd. Of ik nog steeds belangstelling had en wat mijn maat ook al weer was. Pas ze maar zei ik en wanneer ok, kopen en meebrengen. Zo gezegd, zo gedaan en ik geniet nog steeds van dat paar.
   Wonend in Europa nu, moet ik bijna weer van voren af aan beginnen. En de prijzen zijn alleen maar flink gestegen. Gelukkig is er - wanneer het budget het toelaat - een schoenenwinkel (on line en in Rotterdam) die bijzondere schoenen voor mannen verkoopt. Een goede vriend heeft mij daarop geattendeerd. Knalgele schoenen, felroze, met bloem motieven, van namaak slangenleer, met koeienhuid en krantenkoppen, allemaal mogelijk. Menig muzikant en performer weet zijn weg naar die winkel nu te vinden. Al die schoenen zijn handgemaakt in kleine oplage, een lust voor het oog. Inmiddels heb ik enkele van die fraaie schoenen zelf in gebruik (deels geruild met schilderijtjes). En voorlopig red ik mij uitstekend met de bestaande voorraad, meegenomen uit de tropen, dus zo goed als nieuw. En al die oude schoenen zijn niet weggegooid eigenlijk, in mijn herinnering draag ik ze nog steeds.